Ośrodek Pomocy Społecznej w Wilczycach

27-612 Wilczyce 174, tel. 15 8377226, email: poczta@opswilczyce.pl

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Wilczyce na lata 2008 – 2015.

Szczegóły: Utworzono: 21 maj 2012

Strona 4 z 6

4. System pomocy społecznej w gminie.

4.1. Identyfikacja podstawowych problemów społecznych.

4.1.1.Sytuacja mieszkaniowa.

Mieszkańcy gminy zamieszkują głównie w zabudowie jednorodzinnej w rodzinach wielopokoleniowych (dziadkowie, dzieci, wnuki).

W miejscowości Wilczyce zlokalizowane jest osiedle po byłym PGR. W skład osiedla wchodzi 6 bloków i 4 budynków wolnostojących mieszkalnych zamieszkałych przez 38 rodzin związanych z byłym PGR-em oraz 4 rodziny – byłych pracowników Spółdzielni Kółek Rolniczych . Jeden z budynków mieszkalnych tzw. czworak został wyremontowany przez Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa i przekazany gminie do komunalnych zasobów mieszkaniowych. W budynku tym jedno z mieszkań przeznaczone zostało na utworzenie Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych i współuzależnionych.

Rodziny popeegerowskie wykupiły mieszkania od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa na własność korzystając z ulg przy spłacie należności , uzależnionych od stażu pracy w PGR.

Zdecydowana większość rodzin uregulowała spłatę w 100%.

Gmina nie dysponuje wolnymi zasobami mieszkaniowymi.

Rodziny zamieszkujące w mieszkaniach, należących do gminnego zasobu mieszkaniowego, jak również własnych, spełniające warunki formalne mogą korzystać z dodatków mieszkaniowych na zmniejszenie kosztów utrzymania.

Z dodatku mieszkaniowego w roku 2007 korzystało 26 rodzin.

(dane z Urzędu Gminy Wilczyce stanowisko ds. gospodarki gruntami i rolnictwa, oraz Ośrodka Pomocy Społecznej)

4.1.2. Sytuacja gospodarcza.

W gminie brak jest jakichkolwiek zakładów produkcyjnych. Wśród podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy wyróżnia się przede wszystkim drobnych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych, transportowych, instalacji elektrycznych oraz 14 podmiotów prowadzących sklepy spożywczo-przemysłowe zlokalizowane w 8 miejscowościach oraz 2 podmioty prowadzące sklepy ogrodnicze zlokalizowane w 2 miejscowościach.

Podmioty te prowadza działalność w oparciu o własny potencjał , nieliczni zatrudniają 1- 2 osoby .

Oprócz wymienionych wyżej podmiotów gospodarczych na terenie gminy znajdują się

- Urząd Gminy

- Zakład Gospodarki Komunalnej

- Ośrodek Pomocy Społecznej

- Biblioteka Publiczna

- Stacja Paliw, skład opałowy, nawozowy i mat. Budowlanych

- Bank Spółdzielczy

- Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”

- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej

- Apteka

- Poczta Polska

- Posterunek Policji

Wszystkie zlokalizowane w miejscowości Wilczyce

Oraz 2 szkoły podstawowe w miejscowościach: Daromin, Radoszki , 1 Zespół Szkół w Wilczycach prowadzony przez samorząd lokalny, 1 Zespół Szkół w miejscowości Łukawa prowadzony przez Stowarzyszenie.

4.1.3. Sytuacja zawodowa

Wymienione wyżej podmioty dają zatrudnienie ok. 100 osobom na terenie gminy.

Ze względu na fakt iż gmina Wilczyce jest gminą typowo rolniczą ok. 80 % jej mieszkańców w wieku aktywności zawodowej związanych jest z gospodarstwami rolnymi . Niewielki odsetek osób w wieku aktywności zawodowej pozostaje w zatrudnieniu poza gospodarstwem rolnym.

Ostatni spis powszechny z 2002r. podaje iż ilość osób aktywnych zawodowo wyniosła 1471. Pracujących w wieku powyżej 15 lat wyłącznie lub głównie w swoich gospodarstwach rolnych było 609 mężczyzn i 486 kobiet.

(dane NSP tab. 15 w. 2,3; tab. 16 w. 9)

W oparciu o informacje przekazane z Powiatowego Urzędu Pracy w Sandomierzu ustalono iż na terenie gminy, na dzień 31 grudzień 2007r. , pozostaje bez pracy 210 osób zarejestrowanych jako bezrobotnych.

4.1.4. Infrastruktura społeczna.

Teren gminy zajmuje 16 sołectw całkowicie zwodociągowanych i stelefonizowanych, w 8 sołectwach jest sieć gazociągowa.

Komunikacja drogowa zwłaszcza dróg głównych dobra . Do każdej miejscowości są drogi asfaltowe. Staraniem samorządu lokalnego inwestycje drogowe prowadzone są sukcesywnie.

Gmina nie posiada własnego taboru samochodowego . Kursuje komunikacja autobusowa PKS oraz komunikacja prywatna typu Bus do 8 miejscowości . Do pozostałych miejscowości nie dociera komunikacja publiczna.

Na terenie gminy istnieją dwie szkoły podstawowe prowadzone przez samorząd lokalny w których uczy się łącznie 119 dzieci oraz dwa zespóły szkół / o zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum/ prowadzone przez Stowarzyszenie Na Rzecz Wsparcia Rozwoju Sołectwa Łukawa „Wspólnota Wiejska” w którym to zespole uczy się łącznie 38 dzieci, oraz przez samorząd lokalny, w którym uczy się 252 dzieci. W 2006 r. przy Zespole Szkół w Wilczycach została oddana do użytku hala sportowa nowocześnie urządzona.

Szkoły na terenie gminy spełniają trzy podstawowe funkcje : dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą. W każdej szkole prowadzone są zajęcia poza lekcyjne , kółka zainteresowań, działają świetlice szkolne prowadzące zajęcia wychowawcze i kompensujące.

Szkoły zajmują się również organizowaniem czasu wolnego dla uczniów w okresie przerw w nauce / ferie zimowe i letnie/ .

Przy każdej szkole podstawowej urządzony jest punkt wydawania posiłków .

Klasy zerowe prowadzone są przy każdej szkole podstawowej. Przy Zespole Szkół w Łukawie prowadzonym ,przez Stowarzyszenie , od maja 2007r. istnieje przedszkole do którego dowożone są dzieci z ościennych miejscowości na terenie gminy. W przedszkolu przebywa 20 dzieci.

Brak jest infrastruktury socjalnej w postaci schronisk, ośrodków wsparcia, noclegowni, klubów np. klub seniora , świetlic środowiskowych.

Nie istnieją również punkty gastronomiczne czy jadłodajnie.

W 9 wsiach są budynki remiz strażackich wykorzystywanych na spotkania wiejskie ewentualnie imprezy okolicznościowe. W remizach znajdują się stoły do ping-ponga na których młodzież może ćwiczyć. Oprócz tego w 3 wsiach znajdują się kontenery socjalne również wyposażone w stoły do ping-ponga.

Działalność związaną z utrzymaniem zdrowia mieszkańców prowadzi Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wilczycach zatrudniający 4 lekarzy w tym o specjalności chirurg-ortopeda, pediatra, ginekolog, stomatolog oraz 2 osoby personelu średniego. Gabinet ogólny i stomatologiczny dostępny jest codziennie, gabinet dla dzieci zdrowych i chorych oraz ginekologiczny w wyznaczone dni tygodnia o określonych godzinach. Z usług medycznych korzysta 2951 osób w tym do 18 rż. 812 osób, pow. 18 rż. 2139 osób.

W 2007r rozpoczęła działalność apteka.

Zgodnie z zapisami ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych mieszkańcy mają prawo wyboru lekarza ubezpieczenia zdrowotnego i wielu mieszkańców gminy korzysta z porad medycznych w poradniach znajdujących się w Sandomierzu i Malicach.

4.2. Zestaw zidentyfikowanych problemów społecznych w gminie- diagnoza

Zadania z zakresu świadczeń pomocy społecznej realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej. W 2007r ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało 325 rodzin w tym 216 dzieci / dożywianie, / .

Poniższa tabela ukazuje przyczyny z powodu których świadczono pomoc:

Powód trudnej sytuacji życiowej	Liczba rodzin	Liczba osób w rodzinach
- ubóstwo	230	695
- sieroctwo	-	-
- bezdomność	1	1
- bezrobocie	34	152
- niepełnosprawność	33	81
- długotrwała choroba	10	51
- bezradność w sprawach opiekuńczo-wych.i prowadzenia gosp.domowego - wtym: rodziny niepełne - rodziny wielodzietne	68 8 26	238 39 156
- alkoholizm	18	39
- narkomania	-	-
- trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego	-	-
- zdarzenia losowe	4	10

(sprawozdanie MPiPS-03 za 2007 r.)

Z powyższego zestawienia wynika że podstawową przyczyną ubiegania się o pomoc osób, rodzin jest ubóstwo.

4.2.1. Ubóstwo.

Ubóstwo określa się jako stan w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Podstawowe potrzeby poza wyżywieniem i potrzebami fizjologicznymi to ubranie, mieszkanie, uczestnictwo w świadczeniach kulturalnych.

Ustawa o pomocy społecznej określa jako ubóstwo poziom dochodów osoby, rodziny nie przekraczający kryterium dochodowego określonego ustawą .

4.2.2. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych.

Następną dość liczną grupę stanowią rodziny niezaradne życiowo z problemami opiekuńczymi i wychowawczymi. Do niezaradności prowadzą narastające problemy w rodzinie, brak środków na utrzymanie, kształcenie dzieci, niepewność jutra powoduje flustracje, rodziny nie dają sobie rady , wymagają pomocy. Z wieloletnich obserwacji pracowników socjalnych wynika że z tego kręgu rodzin wywodzą się najczęściej patologie jak alkoholizm, przemoc domowa, dzieci z tych rodzin charakteryzują się niedostosowaniem społecznym, mogą częściej wchodzić w konflikty z prawem.

4.2.3. Bezrobocie.

W dalszej kolejności liczną grupę stanowią osoby, rodziny bezrobotnych. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jako bezrobotną określa osobę pełnoletnią, w wieku aktywności zawodowej nie uczącą się w systemie dziennym, nie wykonującą pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy jeśli nie jest uprawniono do świadczeń em- rentowych oraz nie jest posiadaczem lub użytkownikiem gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe.

Na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Sandomierzu wg stanu na dzień 31 grudzień 2007r na terenie gminy zarejestrowanych jest 210 osób bezrobotnych w tym kobiet 112 , mężczyzn 98.

Struktura wiekowa bezrobotnych przedstawia się następująco:

Przedział wiekowy	Kobiety	Mężczyzni
Do 24 roku życia	33	22
25 - 34	50	33
35 - 44	19	20
45 - 54	8	18
Pow. 55 roku życia	2	5

Najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych – 83 osoby - stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, następnie z wykształceniem podstawowym 52 osoby, z wykształceniem policealnym 52 osoby, średnim ogólnokształcącym 12 osób, z wykształceniem wyższym 11 osób ,

Stopa bezrobocia w kraju na dzień 31 grudnia 2007r. wynosi 11,4 %, w powiecie sandomierskim 12,4% .

Bezrobocie dotyka w większości ludzi młodych, absolwentów szkół, duży problem stanowią osoby w wieku niemobilnym po 45 r. życia gdyż dla nich brak jest ofert na rynku pracy.

Oprócz wyżej przedstawionego bezrobocia zarejestrowanego przez Urząd Pracy istnieje na terenie gminy bezrobocie ukryte w gospodarstwach rolnych, którego nie sposób określić liczbowo.

4.2.4. Niepełnosprawność i długotrwała choroba.

Liczną grupę stanowią również osoby niepełnosprawne i długotrwale chore.

Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

O niezdolności do pracy w postępowaniu rentowym orzekają Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego natomiast w postępowaniu poza rentowym Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Osobą niepełnosprawna jest osoba , która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony.

Rodzaje stopni niepełnosprawności i orzeczeń równoważnych przedstawiają się następująco:

Stopień niepełnosprawności	Rodzaj orzeczenia równoważnego
Znaczny	- całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji - I grupa inwalidztwa - Orzeczenie o długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z uprawnieniem do zasiłku pielęgnacyjnego
Umiarkowany	- całkowita niezdolność do pracy - II grupa inwalidztwa
Lekki	- częściowa niezdolność do pracy - III grupa inwalidztwa - celowość przekwalifikowania zawodowego - orzeczenie o długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym bez uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego

Na terenie gminy zamieszkuje 465 osób niepełnosprawnych posiadających prawne orzeczenie, w tym 238 mężczyzn i 227 kobiet.

Struktura osób niepełnosprawnych przedstawia się następująco:

- w wieku przedprodukcyjnym - 20 osób

- w wieku produkcyjnym - 289 osób

- w wieku poprodukcyjnym - 156 osób

(dane NSP 2002r tab. 5)

Osoby całkowicie niezdolne do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności obejmowane są przez Ośrodek Pomocy Społecznej obligatoryjną pomocą finansową ze środków pomocy społecznej.

Osoby które z powodu wieku lub niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w środowisku mogą korzystać z usług opiekuńczych. W przypadku braku możliwości zorganizowania usług lub pomocy rodziny mogą zostać umieszczone w domu pomocy społecznej. W 2007r z usług opiekuńczych korzystało 3 osób.

Pomoc dla osób niepełnosprawnych świadczy również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. W 2007r 2 osoby korzystały z pomocy na zlikwidowanie barier architektonicznych, 4 osoby na środki pomocnicze, 2 osoby turnus rehabilitacyjny.

4.2.5. Alkoholizm i narkomania.

Następnym powodem stanowiącym podstawę udzielenia świadczeń był alkoholizm. Mimo że grupa nie jest zbyt liczna nie można jej bagatelizować, albowiem alkoholizm jest plagą niszczącą nie tylko jednostkę ale całą rodzinę szczególnie dzieci w tych rodzinach wymagają różnorodnych form wsparcia .

Na terenie gminy 14 podmiotów prowadzi sprzedaż alkoholi o zawartości alkoholu do 18% w tym 4 podmioty prowadzące sprzedaż alkoholu pow. 18%.

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest miejscem gdzie najczęściej zgłaszają się osoby – członkowie rodzin z problemem alkoholowym , przede wszystkim dlatego że Komisja podejmuje czynności zmierzające do wydania orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. Komisja prowadzi zespoły do spraw rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu oraz członkami ich rodzin, rozpoznaje zaburzenia życia rodzinnego wywołane alkoholem, ustala czy w związku z tym nie występuje przemoc domowa, ustala plan działania z rodziną i osobą. Komisja prowadzi Punkt Konsultacyjny dla osób uzależnionych i współuzależnionych w którym zatrudnia terapeutę do prowadzenia terapii indywidualnej. Problemu narkomanii na terenie gminy nie odnotowano.

4.2.6. Bezdomność.

Bezdomność na terenie gminy nie jest zjawiskiem rozpowszechnionym. Występuje bezdomność z wyboru i z konieczności. Bezdomność jest najczęściej skutkiem konfliktów rodzinnych spowodowanych nadużyciem alkoholu oraz brakiem własnego mieszkania.

Stosownie do ustawy o pomocy społecznej za osobę bezdomną uważa się osobę nie zamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i nie zameldowaną na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę nie zamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.

Na podstawie informacji przekazanych z Posterunku Policji w Wilczycach wynika iż Policja nie dysponuje danymi na temat osób – mieszkańców gminy – przebywających aktualnie w zakładach karnych , recydywistach oraz osób objętych kuratelą sądową . Z informacji wynika iż w 2007r. policja interweniowała 6 razy w rodzinach , 6 razy w związku z przemocą domową, 7 razy w sprawach gwałtu i agresji,, odnotowała 13 czynów przestępczych spowodowanych przez nieletnich oraz 15 czynów związanych z rozbojami i kradzieżą.

Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje również , poza świadczeniami pomocy społecznej, system wsparcia rodzin w formie świadczeń rodzinnych : zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego, zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia pielęgnacyjnego, zaliczkę alimentacyjna oraz pomoc osobom uprawnionym do funduszu alimentacyjnego.

4.3. Problemy społeczne uznane za najważniejsze.

Z przedstawionej diagnozy problemów społecznych występujących na gminie przyjmuje się cztery grupy problemowe jako dominujące i wymagające podjęcia odpowiednich działań aby ich łagodzić, przeciwdziałać im i zapobiegać.

Grupy wymagające szczególnego wsparcia:

- osoby bezrobotne i ich rodziny

- dzieci i młodzież z rodzin problemowych

- osoby niepełnosprawne, długotrwale chore, starsze

- rodziny i osoby z problemem alkoholowym

Priorytetem w podejmowanych działaniach ma być ukierunkowanie osób potrzebujących wsparcia w stronę ich usamodzielnienia się, zwiększając ich aktywność do rozwiązywania własnych problemów.

Grupa dokonała analizy problemu głównego występującego w społeczności lokalnej, który został określony jako niski poziom zaangażowania społecznego i aktywności ludzi. Grupa pracowała metodą drzewa problemów.

Przyczyny problemu:

Ludzie maja bierną postawę- najważniejszy

Jest niski poziom zainteresowania sprawami społecznymi- najważniejszy

Niski poziom integracji i więzi społecznych- najważniejszy

W pogoni za sukcesem ludzie nie mają czasu na inne sprawy –najważniejszy

Ludzie są skoncentrowani na własnych sprawach- możliwy do rozwiązania

Brakuje okazji i przestrzeni do spotkania się, komunikacja telefoniczna, internetowa dominuje- możliwy do rozwiązania

Brakuje ławeczek na których można by razem usiąść i porozmawiać

Nie ma spotkań gospodyń wiejskich- możliwy do rozwiązania

Brakuje pomysłów na stworzenie okazji do spotkania

Ludzie nie wymieniają się informacjami, strzegą informacji- możliwy do rozwiązania

Brakuje życzliwości- ludzie nie są zadowoleni z powodzenia innych